25 İyun , 2021
26 iyun tariximizin əlamətdar
səhifələrindən biri - Azərbaycan Milli Ordusunun yarandığı gündür. 1918-ci
il iyun ayının 26-da Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyəti hökuməti ilk milli diviziyanın və Hərbi Nazirliyin yaradılması barədə
qərar qəbul etmişdir.
Milli Ordunun yaranması Azərbaycan xalqının milli dövlətçilik və milli özünütəsdiq tarixinin ən önəmli
mərhələlərindən biri idi. Məhz güclü, nizami ordu 1918-ci il may ayının 28-də elan
edilmiş istiqlalın bütün ölkə ərazisində
qələbə çalmasını təmin edə bilərdi. Artıq
iyun ayının əvvəlində Şaumyanın başçılıq etdiyi Bakı Xalq Komissarları Soveti
əksəriyyəti ermənilərdən ibarət olan 20
minə yaxın döyüşçü ilə cümhuriyyətə
qarşı savaşa başlamışdır. Məqsəd milli
hökumətin Tiflisdən Gəncəyə köçməsinə
mane olmaq idi. Lakin daşnaklar buna nail
ola bilmədilər.
İyun ayının 26-da ilk hərbi korpusun
(diviziya statusunda) yaradılması barədə
qərar qəbul edilmiş, Azərbaycan Milli
Ordusunun təməli qoyulmuşdur. General S.Mehmandarov hərbi nazir, general
Əliağa Şıxlinski hərbi nazirin müavini, general Süleyman Sulkeviç isə baş qərargah
rəisi təyin olunmuşdur.
1919-cu il milli ordu quruculuğunda həlledici mərhələ olmuşdur. Ordunun
yaradılması prosesi 1920-ci il yanvar
ayında əsasən başa çatdırılmışdır. 40 min
nəfərlik nizami ordunun 30 mini piyada,
10 mini isə süvari qoşun hissələrindən
ibarət idi. 1920-ci ilin aprel ayında XI
Qızıl Ordu Azərbaycan sərhədlərinə yaxınlaşmış və A.Mikoyan başda olmaqla
Bakı bolşevikləri rus ordusunu Bakıya
çağırmışdır. Milli Ordunun sərhəddəki azsaylı hissələri ruslara müqavimət göstərə
bilməmişdir. Aprelin 27-də Bakı buxtasına yan alan XI ordunun hərbi gəmiləri
artıq toplarını parlament binasına tuşlamış, Bakıda milli hökumət süqut etmişdir. Azərbaycan istiqlaliyyətinin süqutu
ilə Milli Ordunun mövcudluğuna da son
qoyulmuşdur. Bolşevik hökuməti isə artıq 1920-ci il mayın 7-də Azərbaycanda
ordu və donanmanın yenidən təşkil
edilməsi barədə dekret vermişdir. Milli
Ordunun ləğvindən sonra 21 generaldan
15-i bolşeviklər tərəfindən güllələnmiş,
komandirlərin böyük hissəsi repressiyaya
məruz qalmışdır.
İlk dəfə Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin 1992-ci il 18 sentyabr tarixli Fərmanı ilə təsis edilmiş - 9 oktyabr, Azərbaycan Respublikası Silahlı
Qüvvələri günü elan edilmişdir. Məhz
Heydər Əliyev Azərbaycana rəhbərliyə
qayıdandan sonra ölkədə gerçək ordu
quruculuğuna başlanmışdır. Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin 22 may 1998-
ci il tarixli Fərmanına əsasən Əlahiddə
Azərbaycan Korpusunun yarandığı gün
- 26 iyun tarixi Azərbaycan Respublikası
Silahlı Qüvvələri Günü kimi elan edilmişdir. Hər il bu tarix rəsmi dövlət bayramı
kimi qeyd edilir.
Artıq müzəffər Azərbaycan ordusu
dünyada ən müasir və güclü ordu imicini
qazanıb. 27 il idi işğal altında olan Füzuli, Cəbrayıl, Zəngilan Qubadlı rayonlarında indi Azərbaycan bayrağı dalğalanır.
Tərtərin, Xocavəndin, Laçının, Xocalının
bir sıra kəndləri 44 günlük döyüşlərdə
işğaldan təmizləndi. Nəhayət noyabrın
9-da Şuşanın azad edilməsindən sonra
işğalçı Ermənistan Azərbaycanın şərtləri
daxilində kapitulyasiyaya məcbur oldu.
44 gün ərzində ordumuz işğal altında
olan 300-ə yaxın kəndi, 5 şəhər, 4 qəsəbə,
çoxsaylı strateji yüksəklikləri azad etdi.
Qoşunlarının əsas hissəsini Dağlıq Qarabağda saxlayan Ermənistanın hərbi texnikası tam məhv edildi, canlı qüvvəsinə
ciddi zərbə vuruldu. Yaşasın Qalib
Azərbaycan Ordusu!