14 İyul , 2021
Sədayə İsmayıl qızı Mustafayeva
1926-cı il iyul ayının 15-də Nuxa (indiki Şəki) şəhərində anadan olmuşdur.
Beş illik orta təhsilini bitirdikdən sonra Şəkidə fəaliyyət göstərən İpəkçilik
kombinatında usta köməkçisi işləməyə
başlamışdır. Sonra 12 yaşında səhnəyə
qədəm qoymuş və ilk obrazı Süleyman
Rüstəmin “Qaçaq Nəbi” tamaşasında
Çimnaz rolu olmuşdur. Bir müddət
Şəki Dövlət Dram Teatrında bir-birinin
ardınca maraqlı obrazlar qalereyası yaradan Sədayə Mustafayeva daha sonra
fəaliyyətini Ağdaş və Göyçay teatrlarında davam etdirmişdir. 1950-ci ilin
mart ayında Gəncə Dövlət Dram Teatrının direktoru, respublikanın Xalq artisti, rejissor Məhəmməd Bürcəliyevin
dəvəti ilə Sədayə xanım Gəncə Dövlət
Dram Teatrına aktrisa kimi dəvət almışdır. Teatrın səhnəsində Sədayə xanım 400-dən artıq maraqlı obrazlar
qalereyası yaratmışdır. “Vaqif” (Xuraman, Gulnar); “Aydın” (Gültəkin);
“Pəri Cadu” (Pəri); “Solğun çiçəklər”
(Sara, Pəri, Gülnisə); “Otello” (Emilya); “III-Riçard” (Yelizaveta); “Sokratla söhbətlər” (Ksantipa); “İtkin
gəlin” (Səbihə); “Yad qızı” (Həcər xanım); “Dairəni genişləndirin” (Aliyə);
“Dəli Kür” (Şahnigar); “Atayevlər
ailəsi” (Dilşad xanım); “Xurşudbanu
Natəvan” (Natəvan); “Mahnı dağlarda
qaldı” (Rəxşəndə xanım) və s. pyeslərdə
oynadığı obrazlar aktrisanın yaradıcılığının ən gözəl nümunələrindəndir.
Bu gün Gəncə Dövlət Dram Teatrında
fəaliyyət göstərən əksər aktyor və aktrisa truppası məhz Sədayə Mustafayeva məktəbinin yetirməsidir.
Həmçinin “Azərbaycanfilm”in istehsalı olan 20-dən artıq bədii filmə çəkilmişdir. “Biri vardı, biri yoxdu...”da Qadın, “Qanun naminə”də
Xatun, “Mən ki, gözəl deyildim”də
Gözəl, “Şərikli çörək”də Şamama,
“Gün keçdi”də Əsmərin anası, “Qızıl qaz”da Şəfiqənin anası, “Var olun,
qızlar...”da Rüstəmin anası, “Firəngiz”də Məsmə, “Ad günü”ndə Əlinin
anası, “Qaynana”da Mülayim, “Gümüşü furqon”da Mədinənin anası, “Cin
mikrorayonda”da Ana, “Ölsəm bağışla”da Yusifin anası, “Ağ atlı oğlan”da
Mirvari nənə, “Dağıdılmış körpülər”də
Əsmər, “Acılar bitməz”də Orxanın
nənəsi, amerika kinemotoqrafçılarının
istehsal etdiyi “İlk körpü” filmində
Əsmər və s. rollarını nümunə göstərmək
olar.
O, 1958-ci ildə “Əməkdar artist”,
1981-ci ildə isə “Xalq artisti” fəxri adlarınalayiq görülmüşdür. 2003-cü ildən
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərdi təqaüdçüsü idi.
Sədayə Mustafayeva 2004-cü il
avqust ayının 13-də Gəncə şəhərində
vəfat etmişdir.
2000-ci ildə “Əsgəroğlu” nəşriyyatı
tərəfindən Xalq artisti Sədayə Mustafayeva haqqında teatrşünas-tənqidçi Anar
Bürcəliyevin “Səhnə həyat nurumdur”
adlı monoqrafiyası çap edilmişdir.